Vertalen met visie

[Pjotr Kan]

Beste collega's,

Wat is de visie die we als vertalers hebben? Een wellicht wat vreemde
vraag, maar toch is het antwoord belangrijk, denk ik.

Ruwweg wil ik de vertalersvisie opdelen in een defensieve, volgende
benadering en een offensieve, richtinggevende insteek. Allereerst de
defensieve benadering.

De defensieve benadering volgt zonder voorbehoud de algemene
taalontwikkeling van het Nederlands. De laatste tijd kenmerkt de
algemene taalontwikkeling zich door een sterk toenemende vervanging
van bestaande Nederlandse woorden door Engelse, en door het
rechtstreeks overnemen van nieuwe Engelse termen. Zonder dat men de
moeite neemt om er een creatief Nederlands alternatief voor te
bedenken.

De voorbeelden zijn dermate talrijk, dat ik denk dat het niet nodig is
om dat te onderbouwen.... In zijn uiterste consequentie, bij een
voortzetting van de huidige tendens, constateren we over 25 jaar dat
het Nederlands grotendeels is verdwenen en zal er dus ook niets meer
te vertalen zijn. Men spreekt en schrijft dan allemaal volledig
Engels.

Deze benadering is niet de mijne.

De offensieve benadering daarentegen, ziet het als zijn taak om
tegenwicht te bieden aan wat ik weleens de "Engelse ziekte" noem. Het
behoud en de vernieuwing van het Nederlands op basis van zijn eigen
taalwortels, met slechts een beperkte overname van anderstalige
woorden en begrippen. Omdat het Nederlands een schitterende en rijke
moderne taal is, met een enorme woordenschat en literatuur, die het
waard is om behouden te blijven.

Maar dat gaat niet vanzelf. Daarbij past, dat we af en toe de
Nederlandse gebruikers een duwtje in een bepaalde richting geven. Een
Nederlandse richting. Dat is soms wat wennen voor de gebruikers, en
kost de vertalers wat meer moeite dan een "volgende" benadering. Maar
het Nederlands is de moeite waard!

De offensieve benadering heeft duidelijk mijn voorkeur. Daarbij komt
nog, dat we ons als vertalers in de voorhoede bevinden van het
bestrijden van de "Engelse ziekte". Juist wij, met de bewoordingen die
wij kiezen voor nieuwe Engelse begrippen, geven richting aan de
ontwikkeling van het taalgevoel van de Ubuntugebruikers. Want wat is
"ingeburgerdheid" van een bepaalde term anders, dan datgene wat we
gewend zijn om te zien?

Enfin, dat is mijn visie op vertalen. Ik ben benieuwd naar die van jullie.

Tot slot: uiteraard zal ik me neerleggen bij het oordeel van de
meerderheid van de vertalersploeg van Ubuntu-NL. Althans voorzover het
die pakketten betreft, die onder de verantwoordelijkheid van onze
ploeg vallen.

Met vriendelijke groet, Pjotr.