Re: Open Source: (αντι-)Θέσεις και ερωτήσεις

[Konstantinos Poulios]

Καταρχήν να με συγχωρείτε που δεν θα προσπαθησω να απαντήσω ένα προς
ένα τα επιμέρους ερωτηματα. Ο λογος είναι ότι διαφωνω με την βάση του
σκεπτικου των παραπανω θεσεων. Παραθέτω καποια τμήματα από την
γενικότερη φιλοσοφία μου σχετικά με το θεμα.

1) Το ζήτημα του ΕΛΛΑΚ μπορώ να το δω μονο ως υποσύνολο του
γενικότερου ζητηματος διαχείρησης της
πληροφορίας/γνωσης/τεχνολογίας/επιστημης στην συγχρονη κοινωνια. Η
ιδιαιτερότητα της γνωσης σε σχέση με τα λοιπα αγαθα ειναι ότι απο την
στιγμη που εχει παραχθει, μπορει να πολλαπλασιαστει χωρις περιορισμους
και χωρις απώλειες. Αυτήν η ιδιαιτερότητά της σε σχέση με τα υλικά
αγαθά, καθιστά κάθε προσπάθεια ιδιοποίησης της περισσότερο εμπόδιο
παρά κίνητρο στην δημιουργία της. Το κλειστό λογισμικό όπως και η
βιομηχανική τεχνογνωσία βασιζονται στον παρεμποδισμο της διάδοσης της
γνώσης ως κινητρο δημιουργίας της. Ειναι τοσο παράλογο όσο ακούγεται.

2) Ποιότητα επιστημόνων. Σε ότι αφορά το ζήτημα διασφάλισης της
ποιότητας των ανθρώπων που συμμετέχουν σε έργα ΕΛΛΑΚ εγώ θα ήθελα να
απαντήσω με ενα παράδειγμα απο εναν άλλο χώρο. Το παράδειγμα της
βιομηχανίας φαρμάκων. Κάποιοι "εξαίρετοι" επιστήμονες που κάνουν
καριερα σε μεγάλες φαρμακοβιομηχανιες, δημιουργουν συνταγές που μας
γιατρεύουν από ασθένειες που μεχρι πρότινος ήταν θανατηφόρες και
φροντίζουν να τις πατενταρουνε εκ μερους τις εταιρείας τους έτσι ώστε
να μην μπορουμε να τις χρησιμοποιήσουμε μόνοι μας. Τραγικο πάραδειγμα
η προστριβή μεταξύ του κράτους της Νοτιου Αφρικής και
φαρμακοβιομηχανιων λόγω της προσπαθειας φτηνης παραγωγής καποιου
σκευασματος για το AIDS. Πόσο "εξαιρετοι" μπορει να ειναι αυτοι οι
επιστημονες; Δεν μπορω να φανταστω καποιον που μπορει να εχει εναν
αρκετα υψηλό δείκτη IQ, να μην διαθέτει ενα στοιχειώδες ίχνος
ιδεαλισμου που να τον αποτρέψει από το να παραχωρει κάτι τόσο
σημαντικό όσο η γνωση σχετικα με την υγεία στους εκπροσωπους της
μεγιστοποίησης του κερδους.

3) Μαστρωπεια. Οι παραγωγοι γνωσης σήμερα αποτελουν υποψήφια
αντικείμενα εκμεταλευσης προστατών. Κυρίως λόγω της επικράτησης
κλειστών λογικών ένας επιστήμονας ή προγραμματιστής ή και καλλιτέχνης
δεν εχει πολλες δυνατότητες για να διαθέσει το έργο του κατευθειαν
απέναντι προς την κοινωνία και να ζήσει απο αυτό. Χρειάζεται την
"προστασια" της εταιρειας που εχει φροντισει να κλειδωσει καλα σε ενα
συρταρι την τεχνογνωσία της ή τις λεπτομέρειες ενός κλειστου format
(με το οποιο έχει γεμίσει την αγορα). Η κάθε εταιρεία φροντιζει να τον
"δεσει" πρωτα καλα πριν του παραχωρησει τις κατάλληλες συνθηκες που θα
τον κανουν παραγωγικο για την εταιρεια κι όχι απαραιτητα για την
κοινωνια. Μία αλλη προοπτική του προβληματος ειναι τα εξοδα και η
νομική υποστηριξη που απαιτει το συστημα κατοχύρωσης πνευματικών
δικαιωματων, τα οποία καθιστουν έναν μεμονωμένο δημιουργό πρακτικά
ανίχυρο. Το ΕΛΛΑΚ ειναι μία απάντηση σε όλα αυτα τα ζήτηματα.

4) Παρθενογέννεση. Οποιοσδήποτε έχει ασχοληθει σοβαρά σε καποιον τομέα
δημιουργίας γνωσης θα έχει υποπέσει στην σκέψη του να δοκιμασει να
κανει κάτι απο τελειως λευκο χαρτί. Ακόμα και για σχετικα απλοϊκα
αντικειμενα θα χρειαστεί να σπαταλήσει μια ολόκληρη ζωή χωρίς να
φτασει ούτε στους προποδες του αρχικου του στοχου. Η γνωση που
δημιουργειται σήμερα βασίζεται σε τεράστιο βαθμό σε προυπάρχουσα
γνωση. Το πρόβλημα δημιουργειται όταν καποιος απαιτει πνευματικα
δικαιώματα για ενα προιόν γνώσης, όταν ο ιδιος δεν εχει πληρώσει
τίποτα για την γνώση που άλλοι έχουν παράγει και ο ιδιος εχει
χρησιμοποιήσει. Ιδιαιτερα οξύμωρη ειναι η περίπτωση όπου την
κατοχύρωση αυτών των δικαιωματων την διεκδικουν τριτοι "εκ μερους" του
δημιουργου. Ολα αυτα τα παράδοξα δημιουργουνται από την λαθος αντίληψη
για την γνωση ως κατι που μπορει να αντιστοιχηθει μονοσήμαντα σε
καποιον.

5) Αποκλεισμος. Ένα πολυ επικίνδυνο στοιχείο των πνευματικών
δικαιωμάτων είναι ο αποκλεισμος απο την επανεφεύρεση ενός αντικειμένου
που έχει εφευρεθει. Επειδη καποιος ετυχε να ανακαλύψει κάτι πρώτος
αφαιρει το δικαίωμα από τους υπόλοιπους να φτάσουν στο ιδιο
συμπερασμα. Κανεις δεν μπορει να αποκλεισει ότι αν δεν ειχε ανακαλυψει
ο ίδιος κατι δεν θα το ανακάλυπτε καποιος άλλος αργοτερα. Ιδιαίτερα
επικίνδυνη ειναι η υποπερίπτωση πατεντών τυπου <TEMPLATE> όπου
μπλοκάρεται όχι μονο μια συγκεκριμένη εφεύρεση αλλά μια ολόκληρη
λογικη εφευρέσεων οι οποιες ομως δεν εχουν συγκεκριμενοποιηθει ακόμα.

6) Κινητρο. Ενα απο τα βασικά επιχειρήματα των υποστηρικτών του
κλειστου λογισμικου κι αντίστοιχα της λογικής των πνευματικών
δικαιωμάτων γενικά στον χωρο της γνώσης, ειναι ότι καταυτόν τον τρόπο
δίνεται κινητρο στους δημιουργους για να ειναι παραγωγικοι αφού τους
διασφαλιζει (στους ίδιους ή τις εταιρειες του) μια αμοιβη εως και
δυσαναλογα υψηλή σε σχέση με την υπηρεσια τους. Το ΕΛΛΑΚ σε αυτην την
περίπτωση αποτελει την ζωντανη απόδειξη ότι οι ανθρωποι διαθέτουν εκ
φύσεως ενα κινητρο να ειναι δημιουργικοι. Προσωπικά γνωρίζω
περιπτώσεις προγραμματιστών που αφού σχολάσουν απο την δουλεια τους σε
κάποια εταιρεια κλειστου λογισμικου, αφιερώνουν πολύ χρονο στο ΕΛΛΑΚ
για να δημιουργησουν αυτο που πραγματικα τους αρεσει.

7) Βάθος χρόνου. Γενικα όταν κρινουμε ενα σύστημα, η κριση γινεται σε
ενα συγκεκριμένο βαθος χρόνου και σε ένα συγκεκριμένο πλαίσιο ηθικής.
Μπορει να πει κάποιος ότι ενα σύστημα κλειστής λογικής μας παρέχει
καλύτερα προιόντα. Φυσικά και ισχυει σε πολλές περιπτωσεις, το θέμα
ειναι με τι κόστος, με τι εκπτώσεις ηθικής σε τι βαθος χρονου; Αν το
δουμε σε βαθος χρονου 5-10 χρονων ίσως ναι. Σε επίπεδο στρατηγικής όχι
μιας μεμονωμένης επιχείρησης αλλα μιας κοινωνιας και σε επιπεδο 50-100
ετών η κρίση μας αυτη θα ειναι διαφορετική. Σε 100 χρονια πιστευω
εξάλλου οτι το ΕΛΛΑΚ θα εχει αναγνωριστει ως πηγη πολιτισμού ενω η Α ή
Β εταιρεια θα έχει μεινει μονο στις λιστες στατιστικών χρηματιστηριών.

Θα μπορουσα να αναφέρω πολύ περισσοτερα θεωρητικα, το σημαντικό όμως
ειναι ότι υπάρχει ενας ολοκληρος κόσμος όπου τα συμπερασματα των
παραπάνω θέσεων αποτελουν καθημερινή πρακτική. Αυτος ο κοσμος ειναι ο
κοσμος του ΕΛΛΑΚ.

Κ. Πούλιος


2009/10/31 Nikos Alexandris <nikos.alexandris at uranus.uni-freiburg.de>:
> [
>
> Το παρόν μήνυμα θα κοινοποιηθεί
> -στις λίστες:
>   - opensource at grnet.gr
>   - ubuntu-gr at lists.ubuntu.com
>
> -σε φίλους υπό μορφή blind-cc
>
> ]
>
>
>
> Είμαι πεποισμένος ότι όσοι ασχολούνται με το ΕΛ/ΛΑΚ (είτε ως
> προγραμματισμές, είτε ως απλοί χρήστες) και βλέπουν σε αυτό ένα τρόπο
> ανάπτυξης λογισμικού που προσπαθεί να παντρέψει τη δύναμη της
> κοινότητας, την πρόσβαση στη γνώση, στοιχεία αξιοκρατίας και διαφάνειας,
> καθώς και πολλά άλλα, θα έχουν "πολύχρωμες" συζητήσεις με φίλους και
> γνωστούς που επιμένουν να το (=ΕΛ/ΛΑΚ) αγνοούν ή να το αποστρέφονται.
>
>
> Είμαι επίσης πεποισμένος ότι πολλές FAQ's του τύπου "μα είναι δυνατόν να
> ζήσει/ εργαστεί/ αμοιφθεί οικονομικά κανείς αναπτύσσοντας/
> χρησιμοποιώντας ΕΛ/ΛΑΚ;" έχουν απαντηθεί στην πράξη, άλλοτε υπέρ του
> ΕΛ/ΛΑΚ, άλλοτε δείχνοντας τις αδυναμίες του.
>
>
> Αντιλαμβάνομαι (τώρα, σήμερα) τη ζωή ως μια αδιάλειπτη, δυναμική
> διαδικασία που δεν επιδέχεται "στατικές" απαντήσεις (αύριο μεθαύριο όταν
> θα έχω γεράσει, αν βέβαια ζω, ίσως να αλλάξει αυτό μιας και, βάσει
> πρόσφατων μελετών, ο χρόνος κυλάει πιο αργά όταν έχει γεράσει το σώμα
> και ο εγκέφαλος ;-?). Και το "κίνημα" ΕΛ/ΛΑΚ το αντιλαμβάνομαι ως (μια
> ταιριαστή στη ζωή μας) δυναμική δραστηριότητα που δεν υπόσχεται το
> ανέφικτο αλλά κάνει πράξη τη συνεχή αναζήτηση λύσεων, την προσαρμογή στα
> νέα δεδομένα/ ευρήματα.
>
>
> Αφού κούρασα με τα προλεγόμενα εκθέτω, με την άδεια του φίλου μου (που
> χρησιμοποιούσε linux αλλά το απεγκατέστησε τελευταία), συνομιλητή σε μια
> "τέτοια" συζήτηση περί Open Source, κάποιες (αντι-)θέσεις και κάποια
> ερωτήματά του.
>
>
> Υπάρχουν πολλές πηγές στο διαδίκτυο αλλά ο ανοιχτός διάλογος (έστω και
> μέσα από λίστα αλληλογραφίας) είναι καλύτερος. Δεν παραθέτω τα δικά μου
> σχόλια/ απαντήσεις για ευνόητους λόγους.
>
>
> Θα είμαι ευγνώμων, εφόσον έχετε λίγο χρόνο και διάθεση, αν υποστηρίξετε
> εμένα, εσάς, το κίνημα ΕΛ/ΛΑΚ γενικότερα με σχόλια, παρατηρήσεις και
> απαντήσεις επί του συγκεκριμένου θέματος.
>
>
> Το παρόν μήνυμα το αποστέλλω με blind-cc στον συνομιλητή μου (που μπορεί
> βέβαια να μετάσχει στη συζήτηση όποτε το θελήσει) καθώς και σε άλλους
> φίλους. Αν κάποιος ενδιαφέρεται για την πιθανή συνέχεια της συζήτησης
> μπορεί να μου το "μηνύσει" για να του στείλω το σύνδεσμο του νήματος
> στις λίστες
>
> Ευχαριστώ, Νίκος
>
>
>
> ##################################################################
> (αντι-)Θέσεις
>
> # Η ανάπτυξη απαιτεί σοβαρή επιστημονική ενασχόληση ανθρώπων που
> γνωρίζουν τον τομέα τους.
>
> Το γεγονός της ενασχόλησης 1000 ατόμων αντί 100 με το ίδιο αντικείμενο
> από μόνο του δεν εξασφαλίζει οτι η πρώτη περίπτωση θα έχει ως αποτέλεσμα
> ποιοτικότερο προϊόν από την δεύτερη. Εκτός αυτού ακόμη και εάν
> υποθέσουμε οτι το προϊόν των 1000 ατόμων είναι ποιοτικότερο, αυτό πάλι
> δεν εξασφαλίζει οτι η συνολική προτεινόμενη λύση (τεχνική υποστήριξη ,
> εκμάθηση κ.α.) θα το καταστήσουν ως συνολικά καλλίτερη λύση. Αυτό που θα
> βοηθήσει τους 1000 ή τους 100 να παραγάγουν μια συνολικώς καλλίτερη λύση
> είναι η σωστή οργάνωση και καθοδήγηση αυτών καθώς και η εγγύηση οτι όσοι
> ασχολούνται είναι ικανοί να ασχοληθούν για αυτό. Μέχρι στιγμής λοιπόν
> αυτή την οργάνωση την παρείχαν μόνο οργανωμένες εταιρείες. Η microsoft
> είναι μια από αυτές. Το αν το αποτέλεσμα είναι ένα Open Source ή Close
> Source Software είναι ένα άλλο θέμα.  Απλά μέχρι σήμερα σε
> επαγγελματικές εφαρμογές που απευθύνονται σε ευρύ κοινό (μηχανικοί,
> φωτογράφοι, σχεδιαστές, κτλ) υπάρχει χαώδης διαφορά υπέρ των δεύτερων.
> Το γεγονός ότι εταιρείες προωθούν Open Source συστήματα σημαίνει ότι
> απλά προσδοκούν να έχουν κέρδος (πολύ μεγαλύτερο ίσως) από επόμενα
> στάδια στην χρήση αυτών και όχι ότι ξαφνικά σκέφτηκαν να ελαττώσουν τα
> κέρδη τους. Τέτοια συστήματα λοιπόν μπορούν και πάλι να έχουν επιτυχία
> γιατί στηρίζονται σε αυτό που είπα πιο πάνω περί οργάνωσης και
> καθοδήγησης.
>
>
> # Δεν με αφορά όπως πιστεύω και πολλούς άλλους τελικούς χρήστες ούτε το
> ποιος έγραψε το συγκεκριμένο κώδικα ούτε το πώς μπορεί να γίνει η
> αποσφαλμάτωση.
>
> Αυτό που με ενδιαφέρει είναι να έχω ένα προιόν το οποίο κάνει τη δουλειά
> μου με τα λιγότερα δυνατά σφάλματα. Όταν open source κώδικες το
> πετυχαίνουν αυτό τότε και μόνο τότε υπάρχει λόγος να τους χρησιμοποιήσω.
>
>
> # Προσωπικά πιστεύω πως η συνεισφορά της (Microsoft) στον τομέα της
> τεχνολογίας είναι ανεκτίμητη.
>
> Δύσκολα μπορώ να πιστέψω πως αν δεν είχε αναπτυχθεί η Microsoft θα
> είμασταν στο σημείο που βρισκόμαστε σήμερα σε ότι αφορά τους Personal
> Computers. Αυτά που αναφέρεις είναι μια πραγματικότητα (εκτός του: "στο
> να συντηρεί χρήστες άσχετους και να υποθάλπει την σχεδόν παθητική
> αποδοχή των όσων αυτή κάθε φορά πουλάει" το οποίο θεωρώ οτι είναι
> υπερβολικότατο) ή για άλλους το τίμημα της ανάπτυξης.
>
>
>
> Ερωτήσεις
>
> # Θέλω να μου αναπτύξεις εν τάχει το πως η ιδέα μου -πρωτότυπη ιδέα για
> χρήση σε αυτοκίνητα ως βοηθός οπισθοπορείας- θα μου  προσφέρει εμένα
> κάποιο κέρδος αν αύριο βγώ και δημοσιεύσω την ιδέα μου ελεύθερη σε
> όλους.
>
>
> # Εγώ το απογευμα πρέπει να κάνω μια ηλεκτρονική πλακέτα χρησιμοποιώντας
> το πρόγραμμα Altium Designer και υπολογίζω να μου πάρει περίπου 3-4
> ώρες. Σύμφωνα με τα δικά σου σχόλια θα πρέπει να προτιμήσω κάποιο άλλο
> ελεύθερο λογισμικό απλά και μόνο γιατί αυτό πιθανώς να τρέχει σε Linux
> και οχι Windows διότι η Microsoft δεν είναι η πλέον διαφανής και
> αξιοκρατική εταιρεία παρότι ίσως ούτε μέχρι αύριο το απόγευμα δεν θα έχω
> τελειώσει τη δουλειά μου. Συγγνώμη που το απλοποιώ τόσο πολύ, αλλά για
> μένα τέτοιου είδους "ψευτοδιλλήματα" δεν υφίστανται καν. Δεν υφίστανται
> γιατί πλέον θεωρώ πως πρώτα πρέπει να νοιαστώ για το δικό μου συμφέρον
> όπως αυτό συσχετίζεται με την καθημερινότητα (π.χ. περισσότερος χρόνος
> ξεκούρασης) και μετά να νοιαστώ για τετοιου είδους θέματα. Προσφατα στην
> εταιρεία τέθηκε ένα προβληματισμός για το αν θα μπορούσαμε να
> χρησιμοποιήσουμε Free Software (το αν ειναι και Open Source δεν μας
> πολυαπασχολεί αφού δεν έχουμε σκοπό να τα αναπτύξουμε) αλλά καταλήξαμε
> οτι οι προτεινόμενες λύσεις απέχουν πολύ από τις ανάγκες μας.
>
> ##################################################################
>
> --
> Ubuntu-gr mailing list
> Ubuntu-gr at lists.ubuntu.com
>
> If you do not want to receive any more messages from the ubuntu-gr mailing list, please follow this link and choose unsubscribe:
> https://lists.ubuntu.com/mailman/listinfo/ubuntu-gr
>
>